Een leven lang leren, door te communiceren en burgers echt te laten participeren.
Voorzitter, college, collega’s en dames en heren op de tribune,
Ik had hier vanavond helemaal niet moeten staan. In de zomer had ik namelijk al een afspraak met Nelis, dat hij op de voor hem bekende wijze deze beschouwing zou houden als waardering voor zijn inzet afgelopen 8 jaar. Hij was verguld, vond dit eigenlijk wel een eer. Helaas is hij door ziekte niet in staat nu hier aanwezig te zijn en zal ik de beschouwing van Gemeentebelangen Overbetuwe voor het voetlicht brengen. Zoals bekend werkt GBO kerngericht. Ook in deze beschouwing focust GBO zich op de Kern maar dan in een andere context. De kernboodschap. De rode draad van deze algemene beschouwing is het thema communicatie.
COMMUNICATIE
De Raad heeft als taak de kaders te stellen maar ook de taak het college te controleren. Om deze taken goed uit te voeren heeft de Raad een aantal middelen in handen. Het college heeft ook een actieve informatieplicht. GBO zou ervoor kunnen kiezen om in te gaan op de communicatie vanuit het College richting de Raad of liever het gebrek daaraan. Ik zou dan concrete en actuele voorbeelden kunnen noemen zoals het Spero kunstgrasveld, de plannen voor zorgcentra in Herveld. GBO zou ook een andere insteek kunnen kiezen. Namelijk het contact en de communicatie met de gemeenschap. Ook die communicatie (b)lijkt te wensen over te laten.
De maatschappij verandert van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving. Deze verander(en)de rol voor de overheid vraagt om een andere manier van denken en werken. Deze manier van denken vinden we ook terug in de nieuwe Omgevingswet die, zoals het er nu naar uit ziet, in 2020 in werking treedt en heel wat vraagt van gemeenten. De gebruiker (lees inwoner) moet centraal komen te staan en gemeentebestuur moet integraal gaan werken. Aspecten en belangen moeten aan de voorkant worden meegenomen. Dit kan alleen door een duurzame relatie aan te gaan met de inwoners en gebruikers van onze gemeente. Deze belangrijke wijziging in houding en gedrag van het gemeentebestuur moet volgens GBO ook terug te zien zijn op andere terreinen.
Inwoners moeten zoveel mogelijk betrokken worden bij initiatieven en er moet ruimte worden geboden aan initiatieven die vanuit de gemeenschap zelf komen. Maar dat niet alleen. Er moet ook beter gecommuniceerd worden met de burgers. Aan de voorkant moet duidelijk zijn wat de rol van de burger is. Is hij initiatiefnemer, wordt hij slechts om zijn visie gevraagd of kan hij daadwerkelijk en direct effect uitoefenen. Door de verwachtingen te managen, door heldere communicatie en door een goede terugkoppeling kan onnodige ruis voorkomen worden. Zo kunnen we met elkaar voorkomen dat burgers het gevoel hebben dat hun invloed op de besluitvorming groot zal zijn, maar dat in werkelijkheid veel minder het geval is. Denk bijvoorbeeld aan het besluit over de bouw van tijdelijke woningen in Elsterveld, aan de schil Zetten-Hemmen maar ook aan Leefbaar Reeth. Om soortgelijke ruis in de toekomst te voorkomen dient GBO een motie in om burgerparticipatie te intensiveren en een communicatieplan op te stellen. Door beter te communiceren kunnen we met elkaar zorgen voor een nog fijnere en socialere leefomgeving. Een omgeving waarin iedereen zich veilig voelt maar zich ook gezien en gehoord voelt. Een omgeving die niet alleen nu prettig is om in te wonen maar die ook toekomstbestendig is. Dit betekent dat we als gemeentebestuur moeten leren van missers in het verleden maar het betekent ook dat we, als financieel gezonde gemeente moeten investeren.
Investeren.
Investeren in de toekomst betekent investeren in de jeugd. GBO roept op om ook op dit terrein een meer integrale aanpak te ontwikkelen en daarin niet alleen aandacht te besteden aan onderwijs maar ook aan de relatie met jeugdzorg, het stimuleren van sporten (gezonde levensstijl), het tegengaan van overgewicht en overige voorzieningen afgestemd op de doelgroep.
Investeren in de jeugd betekent investeren in onderwijs.
GBO roept het college uitdrukkelijk op om hier, (in lijn met de visie achter de nieuwe omgevingswet), integraal te kijken naar initiatieven vanuit de onderwijssector zelf, de sector te faciliteren en dus ook hierin te investeren. GBO roept ook op om actief in gesprek te gaan met de onderwijssector en ouders en te evalueren of kinderen met een bijzondere zorgbehoefte op tijd krijgen waar ze recht op hebben. Investeer in de voorkant. Focus ook niet alleen op een goede profielkeuze en beroepskeuze in het VO maar verbreedt de horizon en investeer in doorlopende leerlijnen van po, vo/mbo of zelfs hoger onderwijs zodat jongeren beschikken over de noodzakelijke basisvaardigheden (21ste eeuws vaardigheden en sociale weerbaarheid) en niet onnodig uitvallen. Iedere voortijdige schoolverlater (cijfers van 2014) is er een teveel.
Investeren in de toekomst betekent ook investeren in cultuur en recreatie. Gemeentebelangen Overbetuwe is altijd een voorvechter geweest op dit onderdeel. Theater de Kik is hier een mooi voorbeeld van.
Investeren in de toekomst betekent ook investeren in sport. De combinatie van sport en jeugd kunnen wij alleen maar toejuichen. GBO heeft niets voor niets een motie ingediend voor Driel om een maatschappelijke functie te ontwikkelen waarin jeugd die de ruimte krijgt om te sporten, samen te komen en bovenal actief bezig te zijn. Aan het begin werd ook al even gerefereerd aan Spero. De communicatie richting Raad op dit punt even buiten beschouwing gelaten. Bij de behandeling van de Kadernota is bijna raadsbreed een motie aangenomen met daarin onder ander de opdracht aan het college om samen met Spero tot een adequate oplossing te komen voor de problematiek en voor de begrotingsraad duidelijkheid te geven over de wenselijkheid een kunstgrasveld te realiseren. In deze begroting zien we een magere uitkomst van de motie. Daarmee nemen wij geen genoegen en we zullen daarom een amendement indienen, zoals aangeven bij de Kadernota.
Financiële positie en risico’s
GBO is blij dat de gemeente er financieel gezond uitziet. Positieve cijfers en een gunstig resultaat. De stijging van de algemene reserve is fors maar deze stijging is verklaarbaar. Positief is ook dat de belastingdruk binnen Overbetuwe op een laag niveau staat. GBO maakt daarbij wel de kanttekening dat de ontwikkeling afhankelijk is van de nog te nemen besluiten over de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. Een aantal ambities van het college die financiële risico’s met zich meebrengen wil ik hier belichten. Voor de bouw van het OBC is bijv. een post opgenomen van ruim 6,1 miljoen. GBO vindt dit een groot risico tav de nog ontbrekende aanvullende dekkingsmiddelen. Nu GBO ook niet overtuigd is van de aangewezen locatie als meest geschikte plek baart deze investering GBO wel zorgen.
Ook willen we als GBO graag weten of de 105 te plaatsen statushouders daadwerkelijk worden geplaatst om een toekomstige eventuele boete te voorkomen. Ook zijn we benieuwd of er al inzicht is in het te huisvesten aantal statushouders in 2018 en de financiële consequenties hiervan. Graag zien wij een memo van de wethouder voor 31-12-2017 tegemoet of het aantal van 105 te plaatsen statushouders is behaald en wat de ambities zijn voor 2018. Ook de (ver)bouw van het gemeentehuis brengt een financieel risico met zich mee. GBO vraagt daarom de wethouder om te verhelderen welke risico’s mogelijk kunnen ontstaan indien er archeologische opgravingen geconstateerd worden. De prijsonzekerheid in de bouw brengt ook een risico met zich mee. Waarom wil het college nog niet anticiperen op de bouwkosten terwijl duidelijk is dat de kosten hoger worden gezien de bouwkostenindex van de afgelopen twee jaar en de verwachte verhoging voor 2018. GBO wil graag weten of er ook een bovengrens is m.b.t de kosten voor de bouw het gemeentehuis. Overigens is GBO ook opgevallen dat er overschot was bij de uitgaven op grond van de WMO. Dit roept bij GBO de vraag op of er geen situaties geweest zijn waarin de inwoner teveel voor zorg heeft moeten betalen of dat de benodigde zorg toch wat verder weg lag dan gedacht. De inzet van maatwerkvoorzieningen is zoals wordt aangegeven erg belangrijk om de juiste zorg bij de juiste persoon in de juiste periode te krijgen. Het GBO ziet graag dat dit zorgvuldig wordt bekeken en dat een ieder die ondersteuning behoeft, die ondersteuning ook krijgt.
Sociaal domein
Voor wat betreft de participatiewet kunnen we kort en krachtig zijn. Dit moet goed zijn geregeld op alle vlakken. Duidelijke commerciële acties richting bedrijven om mee te werken aan re-integratie van medewerkers. Duidelijke informatie verschaffen aan inwoners binnen deze participatiewet zodat men weet waar men aan toe is en bovenal weet wat van hen verwacht wordt. Dit gebeurt aan de poort en de ontwikkeling op de integrale benadering van zorg, ondersteuning en informatievoorziening ziet Gemeentebelangen Overbetuwe dan ook graag goed onderbouwd tegemoet. Dat er aandacht is voor minimabeleid op basis van een vijftal punten zoals bijvoorbeeld de huiswerkbegeleiding doet ons deugt. Maar veel belangrijker is de eigen bijdragen die onder de loep worden genomen. Kan hiermee niet eerder begonnen worden? Onderzoek hiervoor zal ook nu toch al gerealiseerd kunnen worden? Waarom wachten tot 2018 als deze informatie nu ook voor handen is?
Statushouders moeten zo snel mogelijk kunnen integreren in onze gemeenschap. Vanaf 2018 wordt daarom een netwerk ingezet om de integratie soepeler te laten verlopen. Maar naar vermogen participeren en vooruit gaan op de participatieladder is mooi gezegd. Wat houdt dit concreet in? Welke stappen worden er gezet?
Maatschappelijk vastgoed
In 2018 komt de integrale visie op vastgoed, terwijl we ook in 2018 alle MFC’s gaan bouwen. Is dit dan niet mosterd na de maaltijd? De nota voorziening groot onderhoud gemeente accommodaties dateert van 2008 en we hadden verwacht, dat er deze collegeperiode een geactualiseerde nota zou zijn. Wij vragen u nu concreet wanneer wij een geactualiseerde voorzieningennota kunnen verwachten .immers aan deze nota worden ook de tarieven van de gemeentelijke accommodaties opgehangen.
Volkshuisvesting
Om te zorgen dat de gemeente een aantrekkelijke gemeente is en blijft voor iedereen moeten we ook echt gaan investeren in sociaal wenselijke woningbouw waarbij de demografische ontwikkelingen maar ook de ontwikkelingen in de bouwwereld (zoals nieuwe bouwvormen tiny houses, micro-appartementen en tijdelijke woningen) in ogenschouw moeten worden genomen. Als het gaat om het bouwen van betaalbare sociale huur- en koopwoningen zien we dat we de tekst over het achterblijven van deze woningen jaarlijks kunnen kopiëren en weer kunnen voorlezen. Ja er ligt een woonagenda, ja men is bezig met prestatie eisen. Maar er zijn nog nauwelijks bestemmingsplannen langs gekomen waarbij betaalbare sociale huur en of koopwoningen mogelijk gemaakt kunnen worden. Daar waar zoveel behoefte aanwezig is, zien wij nog geen resultaten. Uitkomsten van de prioriteiten lijst voor het bouwen van 1400 woningen zijn nog niet bekend, wij zijn benieuwd naar welk percentage hiervan betaalbare sociale huur- en of koopwoningen zullen zijn per kern. En welk gedeelte uit woningen voor ouderen met een mogelijkheid op zorg bestaat. Zal dit gaan matchen met de behoefte? Wij hopen dat dit het geval is maar zijn ook sceptisch gelet op de afgelopen periode. Ervaringen uit het verleden zijn evenwel geen garantie voor de toekomst.
Laten we in lijn met het regeerakkoord positief kritisch eindigen en ons vertrouwen uitspreken richting de toekomst. Laten we vooral inzetten op een leven lang leren door te communiceren en burgers echt te laten participeren. Laten we daarbij ook kijken naar kansen en ontwikkelingen. En laten we in versnelling komen met de routekaart duurzaamheid. 2018 vraagt om een investering in een duurzame toekomst voor onze inwoners.